Pięć lat temu, w grudniu 2018 roku Biblioteka Publiczna im. Marii Konopnickiej w Suwałkach otwierała nowy dla siebie dział – Pracownię Digitalizacji i Historii Mówionej. Oddano nam wyremontowaną dawną czytelnię czasopism, zdobyliśmy trochę sprzętu… i zaczęła zapełniać się nasza Tablica-Ścianka, na której prezentujemy zdjęcia naszych Rozmówców.
Od pięciu lat nagrywamy wspomnienia najstarszych (i nie tylko najstarszych) mieszkańców Suwałk i Suwalszczyzny. Za ich zgodą wykonujemy cyfrowe kopie prywatnych zdjęć i dokumentów do naszego archiwum. Opracowujemy materiały, tworzymy z nich wystawy, fragmenty nagrań, reportaże, podcasty, prezentacje i pocztówki multimedialne. Prowadzimy rejestry i tyle, ile możemy własnymi siłami, publikujemy na tej stronie.
Początki to nieoceniona pomoc Mediateki z Centrum im. Ludwika Zamenhofa Białostockiego Ośrodka Kultury, przede wszystkim archiwisty Mariusza Bieciuka, który wprowadzał nas w arkana historii mówionej.
A w międzyczasie tych pięciu lat (2020) Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego powołało Centrum Archiwistyki Społecznej – instytucję nadrzędną, mającą w pieczy działalność taką jak nasza, konsolidującą archiwistów społecznych. Jesteśmy dumni, że nasza pracownia już wtedy funkcjonowała i od razu mogła być zaznaczona na ogólnokrajowej mapie.
Spotkanie
Wczorajsze święto nie było rozgłaszane „na mieście” – Biblioteka nie ma tyle miejsca, żeby zmieścili się wszyscy, którzy mogliby przyjść. Zaprosiliśmy więc Świadków Historii, bo to ich święto. Spotkanie, wyjście z domu, bycie oczekiwanym, honorowym gościem, rozmowy, herbata, Obecność. Rozpoznawanie sąsiadów, rozpoznawanie ludzi i miejsc na zdjęciach.
Padło wiele dobrych słów, a także gratulacji, za które dziękujemy. Z punktu widzenia teraźniejszości najważniejsze są publikacje, jednak z punktu widzenia przyszłości – istotne i pilne jest zabezpieczenie materiałów: wspomnień żyjących świadków historii, dokumentów, zdjęć, artefaktów.
A z punktu widzenia bohaterów spotkania – że znów coś (lub ktoś) wyciąga ich z domów, że są częścią swoje społeczności, swoich Suwałk 🙂
Wystawa
Ktoś powiedział, że starzy ludzie są jak kry oderwane od głównego lodowca. Dryfują. Suwałki mają pryncypalną ulicę Kościuszki i park miejski – a poza tym trzy ulice z resztkami drewnianej, dawnej małomiasteczkowej zabudowy. Kamedulska, Krzywa (obecnie W. Gałaja) i Wigierska. Chyba najbardziej te cztery ulice dawnych Suwałk są ratunkiem, oparciem dla pamięci osób, które wspominają nieistniejące lokale, zdarzenia, zakłady pracy. To materialne nośniki pamięci zbiorowej. Kotwice dla dryfujących kawałków kry, na których unoszą się całe kufry wspomnień.
I dla nas bezcenne są te miejsca. Nie trzeba rekonstruować widoków, na nowo organizować przeszłości. Ta ciągle jeszcze jest dla nas dostępna. Daje poczucie zakorzenienia we wspólnocie.
Stąd jedna ze ścian wystawy to Dom. Ten zabytkowy dom (z ulicy Gałaja) namalowali uzdolnieni artystycznie wolontariusze – Lena Stasiak i Filip Jasionowski z Pracowni Sztuk Pięknych Mieczysława Iwaszko z Suwalskiego Ośrodka Kultury. Dziękujemy!
Zaproszenie
Zapraszamy każdego, kto się zainteresował naszą Suwalską Biblioteką Pamięci – do Pracowni i na wystawę. Wystawa będzie czynna do lutego 2024 roku.
Zapraszamy świadków historii – osoby chętne do podzielenia się swoimi wspomnieniami i archiwaliami. Wspomnienia zostaną zarejestrowane, zdjęcia po digitalizacji zostaną zwrócone właścicielom. O co chcemy zapytać Świadka Historii:
- historia życia (w tym miejsce urodzenia, rodzina, szkoła, praca)
- dzieciństwo – pierwsze wspomnienia, miejsca, zdarzenia
- Suwałki: okres II wojny światowej, czasy powojenne do końca XX wieku
Zapraszamy dzieci i młodzież do wspólnego lub samodzielnego pozyskiwania i opracowywania zbiorów własnych, które również mogą kiedyś trafić do biblioteki. Podręcznik o historii Suwałk ostatniego stulecia może współtworzyć każdy, utrwalając wspomnienia rodziców, dziadków.
Życzenia
Pięć lat, to niby niedużo. Wiemy jednak wszyscy, że Materia, z która pracujemy – jest delikatna, ulotna i efemeryczna, i nie zawsze może czekać okrągłych złotych i srebrnych godów. Dużo zdrowia Wam, Świadkowie naszej Historii, życzymy z serca. Przesyłamy Wam całą nasza sympatię, ciekawość i wdzięczność.
Dziękujemy!
Zespół Pracowni Digitalizacji i Historii Mówionej
Biblioteki Publicznej im. Marii Konopnickiej w Suwałkach
4 grudnia 2023 roku
