Historia mówiona

Lutostańska Alicja

Alicja Jadwiga Lutostańska urodziła się w 1930 r. w Warszawie. Wywodzi się z sięgającego korzeniami około 1450 r. szlacheckiego rodu Lutostańskich ze wschodniego Mazowsza. Od ok. połowy XVIII wieku gniazdem rodzinnym jej przodków było Jabłonowo koło Wiatrołuży na Suwalszczyźnie. Prawie do końca XX wieku w Suwałkach mieszkało wielu członków tej rodziny.
Z Suwałk pochodziła matka pani Alicji, Maria z Bigelmajerów Lutostańska (1896-1971). Ojciec Szymon Klemens Lutostański (1894-1933) był oficerem Wojska Polskiego. Dwie siostry ojca przez wiele lat prowadziły przy ulicy Kościuszki sklepik z prasą. Przed wojną jej krewni Lutostańscy należeli do suwalskiej palestry. Jej kuzynem był zamordowany w 1943 r. przez gestapo za działalność konspiracyjną 17-letni Tadeusz Lutostański, dziś patron suwalskiego Hufca ZHP.
Alicja Lutostańska ukończyła Wydział Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego. Jest historykiem sztuki ze specjalnością historii barokowej rezydencyjnej architektury i urbanistyki polskiej. Pracowała w resorcie Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Warszawie na stanowisku konsultanta ochrony zabytków i inspektora terenowego m.in. byłego województwa białostockiego. Przygotowywała dokumentacje historyczne służące do odbudowy m.in. pałacu Branickich w Białymstoku, pałacu w Radzyniu Podlaskim, Zamku Ujazdowskiego w Warszawie itd. Opublikowała ponad 50 artykułów z zakresu zabytkowej architektury z XVII, XVIII i XIX wieku.
Jest rzeczoznawcą Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków, członkiem Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych (ICOMOS) oraz wielu innych organizacji społecznych działających w obszarze popularyzacji zabytków kultury i sztuki, m.in. Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, Stowarzyszenia Przyjaciół Suwalszczyzny (w 2017 roku przyznano jej tytuł honorowego członka stowarzyszenia, za zasługi dla Suwałk i regionu).
W ciągu swego życia uzyskała wiele odznaczeń państwowych i branżowych, m.in.:
- Zasłużony Działacz Kultury (1997)
- Złota Odznaka za Opiekę nad Zabytkami (1980)
- Złoty Krzyż Zasługi (1978)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1986)
- Medal Okolicznościowy – IV Wielki Stołeczności Warszawy (1996)
- Zasłużony dla Kultury Polskiej (2008)
- Honorowa Złota Odznaka za pracę społeczną i zasługi dla miasta Warszawy (2013)
- Honorowa Odznaka „Zasłużony dla Hufca ZHP Suwałki” (2018)
- Srebrny Medal „Gloria Artis” za całokształt działalności kulturalnej (2018)
i innych.
Alicja Lutostańska Suwałki i Suwalszczyznę odwiedzała i do dziś odwiedza bardzo często, utrzymując więzi z przyjaciółmi. W ostatnich latach przekazała wiele rodzinnych pamiątek i archiwaliów do Archiwum Państwowego oraz do Muzeum Okręgowego w Suwałkach. Dziś jest ostatnią żyjącą przedstawicielką rodu Lutostańskich z ziemi suwalskiej.

Wybrane publikacje Alicji Lutostańskiej:
- Odbudowa pałacu w Białymstoku, współaut. Stanisław Bukowski, Alicja Lutostańska [w:] Ochrona Zabytków 1956, 9/1-2 (32-33)
- Mińsk Mazowiecki – Sendomierz [w:] Studia z historii budowy miast polskich. Prace Instytutu Urb. i Arch. R:VI, z. 2/17 T. II 1957
- Rezydencja Wazów w Ujazdowie koło Warszawy [w:] Kwartalnik Architektury i Urbanistyki PAN 1962 nr 1
- Przyczynek do mecenatu artystycznego Krzysztofa Ossolińskiego na tle badań nad zamkiem w Ujeździe (Krzyżtopór) [w:] Kwartalnik Architektury i Urbanistyki PAN 1963 nr 1
- Przyczynek do dziejów rezydencji pałacowej w Jakubowicach Murowanych koło Lublina [w:] Księga pamiątkowa ku czci profesora doktora Władysława Tomkiewicza Sarmatia Artistica, Warszawa 1968
- Pałac w Radzyniu Podlaskim – etapy kształtowania rezydencji na tle rozwoju przestrzennego miasta [w:] Kwartalnik Architektury i Urbanistyki PAN 1977 nr 3
- Trwałe wartości zamku Krzyżtopór w Ujeździe [w:] Kwartalnik Architektury i Urbanistyki PAN 1979 nr 3
- artykuły dotyczące zabezpieczania i konserwacji zabytków architektury w Polsce w latach 80. [w:] Biuletyn Informacyjny Zarządu Muzeów i Ochrony Zabytków – Ministerstwo Kultury i Sztuki, numery pism: 126, 135, 136, 137, 138, 140, 142, 154, 159
- Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej Mazowieckiego Oddziału Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków [w:] Wiadomości Konserwatorskie, 2012, nr 11/12
- Aspekty rewitalizacji miast polskich w latach 1660-1710 [w:] Studium Urbis. Księga dedykowana prof. Teresie Zarębskiej, Warszawa – Gdańsk 2003
- Królewska willa drewniana Anny Jagiellonki w Ujazdowie [w:] Ujazdów pod red. E Rużyłły, Wojskowy Instytut Medyczny, Warszawa 2008
- Dzieje kształtowania architektury pałacu w Ujazdowie od 1624 roku [w:] tamże
- Mińsk Mazowiecki – jedno miasto? Studium historyczno-urbanistyczne Mińska Mazowieckiego i Sendomierza [w:] Mińsk Mazowiecki 2012
- Stefan Józef Bigelmajer (1863–1916). Labirynty wolności, [w:] „Rocznik Augustowsko-Suwalski” t. 13, 2013. Dostępny także w internecie: www.astn.pl/r2013/stefan.htm [dostęp 2018-09-14]
- Wspomnienie z okazji 70. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego z terenu południowego Śródmieścia [w:] Rocznik Mińsko-Mazowiecki 2014, T. 22

Opracowania i publikacje dokumentujące historię poszczególnych przedstawicieli rodu Lutostańskich:
- Tadeusz Bujanowski Suwalski ród Lutostańskich [w:] Rody suwalskie, T. 1, Suwałki 2009
- wywiad z Alicją Lutostańską Rody i Rodziny Mazowsza: Lutostańscy z Lutostani na Mazowszu (linia suwalska), Radio Dla Ciebie, www.rdc.pl/tag/alicja-lutostanska/ [dostęp 2018-09-14]
- wywiad z Alicją Lutostańską Wieczór RDC: spotkanie z Alicją J. Lutostańską. O powojennej odbudowie kraju, Radio Dla Ciebie, www.rdc.pl/tag/alicja-lutostanska/ [dostęp 2018-09-14]