Augustynowicz Scholastyka
Nota biograficzna:
Scholastyka Augustynowicz – opiekunka sierot. W czasie II wojny światowej, po wywózce przez Niemców starszych dzieci z suwalskiego sierocińca, przygarnęła 17 najmłodszych i opiekowała się nimi przez cały okres wojenny i powojenny aż do ich usamodzielnienia się.
Urodziła się 24.01.1888 w Polulach (parafia Kaletnik, obecnie gm. Szypliszki). Jej rodzicami byli Piotr Augustynowicz i Kunegunda Budziejko.
Około 1906 roku Scholastyka jako 17-letnia dziewczyna wyruszyła do Suwałk do pracy. W mieście dostała pracę i mieszkanie w ochronce dla sierot, gdzie pełniła funkcje kucharki i (całodobowej) opiekunki małych dzieci.
Po wybuchu II wojny światowej starsze dzieci z ochronki wywieziono na roboty do Niemiec. W artykule opisującym tę historię w „Gazecie Białostockiej” można przeczytać: „Na podwórku ochronki odbywała się segregacja. Starsze dzieci z jednej strony, młodsze — z drugiej. Młodsze mogli Polacy zabierać do siebie. Brali krewni. znajomi, kto chciał. Kto miał warunki do utrzymania. Spora grupka nie znalazła opiekunów”.
Scholastyka podjęła decyzję o przygarnięciu 17 opuszczonych małych dzieci, z których najmłodsze miało dwa tygodnie. Pozwolono im zamieszkać w Domu Starców przy ul. 1 Maja (budynek obecnie nieistniejący). Opiekowała się nimi przez cały okres wojny, starając się o jedzenie i dach nad głową. W wyżywieniu dzieci pomagała jej rodzina na wsi.
Po zakończeniu wojny część niepełnoletnich podopiecznych na powrót zamieszkała w, odnowionym już, budynku domu dziecka. Scholastyka Augustynowicz nadal opiekowała się dziećmi, starając się o jak najlepsze ich wykształcenie. Z większością z nich utrzymywała kontakt do końca życia, traktowana przez nich jak matka. Potomkowie przygarniętych dzieci rozproszyli się, jednak część mieszka w Suwałkach i zachowuje pamięć o swojej przybranej mamie.
Za swoje zasługi, ofiarność i ciche bohaterstwo otrzymała odznaczenia: Srebrny Krzyż Zasługi (1949), dyplom uznania Zarządu Powiatowego Ligi Kobiet w Suwałkach (1949), i „Zasłużony Białostocczyźnie” (1974).
Zmarła w Suwałkach 27.05.1979 roku.
Opracował: zespół Pracowni.
Źródła: - Archiwum Państwowe w Suwałkach, Akta parafii rzymskokatolickiej w Kaletniku, 1888.
- Biernacka I., Nie zapomnę jej twarzy, „Gazeta Białostocka” 1975, nr 67, s. 4.
- Kuchcińska J., Nasza mama, numer NN z ok. 1949 roku.
- Monitor Polski 1949 nr 93 poz. 1110, Postanowienie o odznaczeniu z dnia 27 października 1949 r., https://eli.gov.pl/api/acts/MP/1949/1111/text/O/M19491111.pdf [dostęp 2024-02-14].
- Informacja od świadków historii – syna i córki wychowanka Scholastyki Augustynowicz, Suwalska Biblioteka Pamięci (Pracownia Digitalizacji i Historii Mówionej, Biblioteka Publiczna im. Marii Konopnickiej w Suwałkach.
Ikonografia: - Scholastyka Augustynowicz, reprodukcja z prasy.
- Akt urodzenia Scholastyki Augustynowicz, Archiwum Państwowe w Suwałkach.
- wycinki z gazet: „Przyjaciółka” i „Gazeta Białostocka”.
