Towarnicka Jadwiga
Nota biograficzna:
Jadwiga Towarnicka (z domu Kolendo), córka Jana i Petroneli (z Woronków). Urodziła się w Augustowie 28 lipca 1919 roku. Dzieciństwo spędziła w rodzinnych stronach matki (wieś Rudniki), wczesną młodość w Białymstoku. W 1937 roku rozpoczęła studia w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Po wybuchu wojny przerwała studia, pozostała jednak w Warszawie. Wyszła za mąż za Tadeusza Towarnickiego (pseud. Naprawa, de Vran – ranny podczas walk na Woli przy ulicy Okopowej 25, zmarł 1 sierpnia 1944), urodziła dziecko. Po upadku powstania warszawskiego wraz z malutkim synkiem Andrzejem została ewakuowana do Piaseczna.
W maju 1945 wróciła na Suwalszczyznę. Humanistyczna matura i dwa lata studiów na SGGW umożliwiły jej podjęcie pracy nauczycielki w jednoklasowej szkole podstawowej w Czarnem (od 15 maja 1945), niedaleko Filipowa. W 1946 roku przeniosła się do Suwałk, gdzie rozpoczęła pracę w Państwowym Koedukacyjnym Gimnazjum Ogrodniczym. Nauczała biologii, botaniki, chemii, zoologii, ponadto sprawowała funkcję wicedyrektora szkoły.
Od listopada 1951 roku związała się z zawodem bibliotekarskim. Najpierw kierowała Powiatową Biblioteką Publiczną w Suwałkach, następnie Powiatową i Miejską Biblioteką Publiczną. Od lipca 1975 roku pełniła funkcję zastępcy dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Marii Konopnickiej w Suwałkach. 31 stycznia 1980 roku przeszła na emeryturę.
Przez lata związana z suwalskim bibliotekarstwem, była autorką wielu wystaw popularyzujących kulturę regionu. Dzięki jej zaangażowaniu rozbudowano sieć biblioteczną w powiecie a następnie w województwie suwalskim. Polepszyły się warunki lokalowe bibliotek, a kadra bibliotekarska podnosiła kwalifikacje. Niewątpliwie jednym z największych jej sukcesów była budowa w Suwałkach nowego obiektu bibliotecznego na miarę ówczesnych czasów. 9 października 1960 roku położono kamień węgielny pod budowę siedziby nowej biblioteki publicznej. Postanowiono też nadać jej imię Marii Konopnickiej. Nowoczesny i funkcjonalny obiekt oddano uroczyście do użytku 25 maja 1963 roku.
Warto też wspomnieć, iż Towarnicka wspólnie z Marią Rydzewską powołała do życia teatrzyk kukiełkowy „Wigraszek”. Była w komitecie założycielskim suwalskiego Muzeum Regionalnego. Należało do kolegium redakcyjnego „Gazety Suwalskiej”. Publikowała w prasie m.in. w „Kontrastach” i „Kamenie”. Działała aktywnie w Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich oraz w Stowarzyszeniu Społeczno-Kulturalnym „Suwalszczyzna”. Była radną Powiatowej Rady Narodowej i Wojewódzkiej Rady Narodowej. Za swoją aktywną pracę, zarówno zawodową jak i społeczną, została uhonorowana m.im. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi, złotą odznaczą Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Jej imię nosi obecnie sala oświatowa w suwalskiej Bibliotece Publicznej im. Marii Konopnickiej (ul. Emilii Plater 33A).
Jadwiga Towarnicka zmarła 23 lipca 1986 roku. Została pochowana na suwalskim cmentarzu przy ulicy Bakałarzewskiej.
Źródła: - I. O Jadwidze Towarnickiej
- Chalecka-Połocka L., Barwy czasu, „Gazeta Współczesna” 1976, nr 82.
- Fałtynowicz Z., Bibliotekarka, [w:] Biografie suwalskie. Cz. 4, red. M. Pawłowska, Suwałki 1997.
- Fałtynowicz Z., Towarnicka Jadwiga, [w:] Suwalski słownik biograficzny. T. 1, przew. kol. red. T. Budrewicz, Suwałki 2021.
- Kopciał J., Biblioteka Publiczna w Suwałkach (1945–1996), Suwałki 1997.
- Kroniki [Księgi pamiątkowe] suwalskiej biblioteki publicznej [rkps.], 6 t.
- Łączyła ich wspólnota : zrzeszenia i zjazdy Suwalczan, red. Z. Fałtynowicz, Z. Filipowicz, Suwałki 2003.
- Łozowska M., Jadwiga Towarnicka 28.07.1919-23.07.1986, „Bibliotekarz” 1987, nr 3.
- Sokołowska G., W rodzinnych stronach matki, „Warmia i Mazury” 1980, nr 4.
- Studia i materiały do dziejów Suwalszczyzny, red. J. Antoniewicz, Białystok 1965.
- Suwałki : miasto nad Czarną Hańczą, red. J. Kopciał, Suwałki 2005.
- II. Publikacje Jadwigi Towarnickiej (wybór)
- Budowałam moje życie od podstaw, „Kontrasty” 1969, nr 7, s. 24-25.
- Diabeł przestał mówić dobranoc..., „Kamena” 1962, nr 6, s. 9.
- Do muzyki Moniuszki, „Kontrasty" 1972, nr 11, s. 28-29.
- Pierwsze biblioteki na Suwalszczyźnie, „Kontrasty” 1971, nr 10, s. 15.
- Początki prasy suwalskiej, „Kontrasty” 1971, nr 6, s. 24.
- Podstawowe ogniwo – wieś..., „Kontrasty” 1971, nr 12, s. 4.
- Rozwój kultury i instytucji kulturalnych Suwalszczyzny w latach 1944-1964, [w:] Studia i materiały do dziejów Suwalszczyzny, pod red. J. Antoniewicza, Białystok 1965.
Ikonografia: - Fotografie z rodzinnego archiwum Pań Teresy i Edyty Taraszkiewicz.
- Zbiory Biblioteki Publicznej im. Marii Konopnickiej w Suwałkach.
- Materiały wideo:
- Bibliotekarka – prezentacja biografii Jadwigi Towarnickiej,
- fragmenty wywiadu z Teresą Taraszkiewicz – wspomnienie o Jadwidze Towarnickiej,
- fragment wywiadu ze Stanisławem Kalinowskim – wspomnienie o Jadwidze Towarnickiej.
