Babacz Stefan
Nota biograficzna:
Stefan Babacz urodził się 31.08.1902 r. we wsi Morzyczyn, pow. Nieszawa, woj. warszawskie. Syn Tomasza i Julianny z Banasiaków. W 1920 r. jako osiemnastolatek zaciągnął się do 14 Pułku Piechoty i wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po demobilizacji pod koniec 1920 r. najprawdopodobniej powrócił do rodzinnej miejscowości. W październiku-listopadzie 1923 r. został powołany do odbycia czynnej służby wojskowej w 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich w Suwałkach. Po jej zakończeniu w 1925 r. pozostał w jednostce najpierw jako nadterminowy, a następnie jako zawodowy podoficer. W tym okresie zaliczył pułkową szkołę podoficerską i kursy doskonalące. Pierwszego czerwca 1928 r. awansował na stopnień plutonowego, a jego pododdziałem był 3 szwadron, w którym pełnił funkcję zastępcy dowódcy plutonu. Był również instruktorem we wspomnianej szkole podoficerskiej. Od 4 czerwca 1934 r. służył na stanowisku magazyniera w szwadronie zapasowym w Grodnie. 24 sierpnia 1939 r. został przydzielony do formowanego przez 3 Pułk Szwoleżerów 11 szwadronu kolarzy Suwalskiej Brygady Kawalerii. W nowej formacji objął funkcję podoficera gospodarczego odpowiadającego za aprowizację i dowodzenie taborem. Po wybuchu II wojny światowej i przejściu jednostek Suwalskiej Brygady Kawalerii do rejonu Zambrowa (8 września) jego szwadron ubezpieczał przemarsze sztabu, oddziałów i kolumn taborowych suwalskiej brygady. 14 września, po nocnej bitwie pod Olszewem, dowodzący Zgrupowaniem Kawalerii gen. bryg. Zygmunt Podhorski wydał rozkaz rozwiązania 11 szwadronu kolarzy i uzupełnienia jego żołnierzami stanów osobowych w oddziałach, które poniosły największe straty w dotychczasowych walkach. Plut. Stefan Babacz wrócił do swojej macierzystej jednostki i objął stanowisko zastępcy dowódcy plutonu w 1 szwadronie. Po dotarciu suwalskich jednostek do rejonu Lubartowa i Serokomli brał udział w bitwie pod Kockiem. 3 października dowodził plutonem w spieszonym natarciu 3 Pułku Szwoleżerów na wieś Poznań, a w następnych dwóch dniach uczestniczył w działaniach wspierających ataki pułków 60 Dywizji Piechoty na Helenów i Niedźwiedź. 6 października awansowany do stopnia wachmistrza i wnioskowany do odznaczenia Krzyżem Walecznych. Po wzięciu do niewoli przebywał w stalagu IIIA w okolicy Luckenwalde w Brandenburgii. Zwolniony z niewoli w październiku lub listopadzie 1940 r. powrócił do Suwałk i włączył się w działalność miejscowego ruchu oporu wstępując do Odrodzenia Narodowego Stanisława Wydornika ps. „Burza”. W organizacji zajmował się szkoleniem ogólnowojskowym. Aresztowany wraz z innymi członkami grupy przez gestapo w maju 1941 r. Po długotrwałym śledztwie został przewieziony do więzienia Neubau w Królewcu. Tam 02.03.1943 r. skazany na sześć lat obozu karnego. Najprawdopodobniej wkrótce po ogłoszeniu wyroku zmarł (8 lub 28 marca 1943 r.). Miejsce pochówku nie jest znane. W kaplicy na suwalskim cmentarzu parafialnym znajduje się pamiątkowa tablica zawieszona na ścianie po prawej stronie od wejścia. Był odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi, Medalem za Wojnę, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę.
Opracował i nadesłał: Adam Żulpa
Ikonografia:
Stefan Babacz, 1938. Fotografia ze zbiorów rodziny.
Źródła: - X-lecie 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich imienia płk. Jana Kozietulskiego 1920-1930, mat. zebr. W. Szmagier ; oprac. E. Gruszecki, [s.l.] [1930].
- Buczyński S., Suwalszczyzna 1939 – 1944, Warszawa 1991.
- Centralne Archiwum Wojskowe - Wojskowe Biuro Historyczne, Kolekcja akt personalnych i odznaczeniowych, sygn. I.481.B.4.
- Liszewski Cz., W marszu i w walce : pamiętnik oficera 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich z walk wrześniowych i październikowych 1939 r., Białystok 1990.
- Pirko M., Z dziejów pierwszych wojskowych organizacji niepodległościowych na Suwalszczyźnie w latach 1939-1941, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1972, Nr 3.
- Skłodowski K., 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego 1920-1939, Suwałki 2004.
- Skłodowski K., Garnizon Suwałki w latach 1921-1939, Warszawa 2021.
Galeria zdjęć:
