Tematy

Lokalizacja:
Kwartał B2, rząd XII, grób 3

Inskrypcja:
Na steli: Ś.P. / ROMAN RACZ / ŻYŁ LAT 65 / ZM. DN. 15.V.1962 R. / KOCHANEMU MĘŻOWI I OJCU / ŻONA I DZIECI / RACZ KAZIMIERA / ŻYŁA LAT 75 / ZM. DN. 2 I 1973 R. //.
Na cokole, z lewej strony: DR RYSZARD RACZ / ŻYŁ LAT 64 / ZM. DN. 11.09.1992 / DR HALINA RACZ / ŻYŁA LAT 74 / ZM. DN. 13.09.2001; Z prawej strony: KOSAKOWSKI MARIAN / ŻYŁ LAT 52 / ZM. DN. 29 X 1979 R. //.

Opis:
Kwatera rodzinna w postaci płaskiej mogiły ziemnej z kilkuczęściową stelą z ciemnego granitu, ogrodzona betonową podmurówką z czterema kamiennymi słupkami w narożach, połączonymi metalowymi łańcuchami. Kwadratowa płyta steli ujęta po bokach dwoma słupkami, zwieńczona krzyżem z metalową pasyjką, ustawiona na dwuczęściowym cokole. Dolna część cokołu z betonu, górna z granitu. Inskrypcje wykute na płycie i cokole górnym. W górnej części steli po środku naklejona fotografia Romana Racza, po bokach wyryte podobizny Krzyża Virtuti Militari i Krzyża Walecznych.

Stan zachowania:
Stan zachowania grobu jest średni. Uszkodzona fotografia nagrobna Romana Racza. Powierzchnia mogiły wysypana korą.

Data sporządzenia opisu:
2024-03-18

Nota biograficzna:
Roman Racz urodził się 08.08.1897 r. w Michałowie, woj. kieleckie. Zawodowy podoficer w stopniu wachmistrza w 3. Pułku Szwoleżerów Mazowieckich w Suwałkach. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W kampanii wrześniowej 1939 r. szef plutonu łączności. Uczestnik bitwy pod Kockiem.
Po powrocie do Suwałk wstąpił do grupy ruchu oporu Odrodzenie Narodowe Stanisława Wydornika ps. „Burza”. W organizacji odpowiadał za szkolenie z zakresu łączności. Aresztowany wraz z innymi członkami grupy przez Gestapo w maju 1941 roku został przewieziony do więzienia Neubau w Królewcu. Tam 02.03.1943 r. skazany na sześć lat obozu karnego. Po uwolnieniu powrócił do Suwałk.
W okresie maj 1949 – czerwiec 1950 był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Suwałkach z ramienia Polskiego Związku b. Więźniów Politycznych, następnie Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Od 28 lutego 1958 r. był członkiem wspierającym Ochotniczą Straż Pożarną w Suwałkach. Zmarł 15.05.1962 r. w Suwałkach.
Był odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych (za kampanię wrześniową 1939 roku).

Opracował i nadesłał: Adam Żulpa

Źródła:

• Buczyński S., Suwalszczyzna 1939 – 1944, Warszawa 1991.
• Matusiewicz A., Ochotnicza Straż Pożarna w Suwałkach 1880-2000, Suwałki 2000.
• Matusiewicz A., Racz Halina Julia 1827-2001 [biogram], Suwalski słownik biograficzny, t. 1, Suwałki 2021.
• Migurski M., Teka szwoleżerska (przyczynek do historii pułku) : Polegli i odznaczeni żołnierze 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana H. Kozietulskiego w wojnach 1920 i 1939/45, Gliwice 1984, maszynopis powielany.
• Pirko M., Z dziejów pierwszych wojskowych organizacji niepodległościowych na Suwalszczyźnie w latach 1939-1941, [w:] Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 3/1972.
• Radziwonowicz T., Samorząd suwalski w latach 1944-1950 [w:] Rocznik Augustowsko-Suwalski, t. III, Suwałki 2003.
• Skłodowski K., 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego 1920-1939, Suwałki 2004.
• Skłodowski K., Garnizon Suwałki w latach 1921 – 1939, Warszawa 2021.

Ikonografia:

• Wachm. Roman Racz – fragment fotografii zatytułowanej „Korpus podoficerski 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich 1934” [w:] K. Skłodowski, Garnizon Suwałki w latach 1921 – 1939, Warszawa 2021, s. 287.