Tematy

Lokalizacja:
kwartał C2, rząd VIII, grób 2A

Inskrypcja:
Ś. P. / ANNA Z BANKÓW / TRAUTSOLTOWA / ŻYŁA LAT 62 ZM. 20.05.1881 R. / EDWARD / TRAUTSOLT / ŻYŁ LAT 51 ZM. 20.05.1892 R. / STANISŁAWA Z TYSZKÓW / TRAUTSOLTOWA / ŻYŁA LAT 45 ZM. 4.10.1897 R. / WALERIA Z ROKICKICH / ŻYŁA LAT 50 ZM. 11.04.1931 R. / MIECZYSŁAW / TRAUTSOLT / ŻYŁ LAT 82 ZM. 4.10.1954 R. / STAŚ KONRAD / TRAUTSOLT / ZGASŁ W 9 WIOŚNIE ŻYCIA DNIA 21.09.1944 R. / POKÓJ ICH DUSZOM //.

Opis:
Granitowa tablica (stela), osadzona na cementowym niewielkim postumencie. Na tablicy inskrypcja. Z lewej strony inskrypcji krzyż z figurą Chrystusa ukrzyżowanego. Grób w kwaterze rodziny Trautsoltów i Tyszków. W inskrypcji błędy w datach urodzenia i śmierci zmarłych. Kwatera ogrodzona, słupki kamienne i metalowe pręty.

Stan zachowania:
Stan zachowania nagrobka bardzo dobry, kwatera zaniedbana.

Data sporządzenia opisu:
2024-06-13

Nota biograficzna:
Stanisława Urszula Trautsolt urodziła się ok. 1853 roku w Mariampolu w rodzinie Stanisława Tyszki (pomocnika naczelnika powiatu) i Karoliny z Berensów.
W lutym 1871 roku wyszła za mąż za Edwarda Trautsolta – urzędnika w Rządzie Gubernialnym Augustowskim i w Izbie Skarbowej. Ich jedynym dzieckiem był syn – Mieczysław.
Wspólnie z mężem założyła i prowadziła agenturę Spółki Korporacyjnej zorganizowanej w Warszawie przez S. J. Czarnowskiego. Firma „E. Trautsolt” z czasem rozwinęła się w dużą księgarnię, przy której działała wypożyczalnia i czytelnia. Księgarnia stała się jedną z największych na prowincji Królestwa Polskiego (jej obrót w 1897 r. sięgał 15 tys. rubli). Wypożyczalnia Trautsoltowej dysponowała literaturą w języku polskim, rosyjskim ale też niemieckim i francuskim. Jej księgozbiór był zaliczany do największych wśród wypożyczalni prywatnych w Królestwie Polskim. Ze względu na chorobę męża działalność i rozwój firmy spadły na barki Stanisławy.
W latach 70. XIX wieku próbowała też sił jako wydawca. W grudniu 1887 r. rozwinęła swoją działalność wprowadzając niewielką drukarenkę do druku wizytówek. Po śmierci męża, od czerwca 1892 r. firmę prowadziła pod swoim nazwiskiem. Zmarła 4 października 1899 r. Została pochowana w kwaterze rodzinnej na suwalskim cmentarzu przy ulicy Bakałarzewskiej.
Prowadzona przez nią księgarnia odegrała ważką rolę w życiu intelektualnym ówczesnych Suwałk. Sama Stanisława Trautsoltowa należała do osób bardzo pracowitych, aktywnych nie tylko na niwie zawodowej ale również społecznej. Wyczulona na ludzką krzywdę i biedę angażowała się w działalność charytatywną. W „Biesiadzie Literackiej” po jej śmierci napisano: Wzorowa żona i matka, była dobrodziejką sierot, ubogich i opuszczonych. Świadczyła wiele dobrego, a zawsze po cichu i skromnie.
Po jej śmierci księgarnia trafiła w ręce spółki kierowanej przez M. Zabłocką (siostra Gustawa Zabłockiego – adwokata). Zabłocka odsprzedała księgarnię Adamowi Zawadzkiemu, zaś po jego śmierci w 1908 roku dzierżawiły ją siostry Jadwiga i Stefania Zielonkówny.

Źródła:

• Budrewicz T., Karol Hoffman i jego wspomnienia z Suwalszczyzny (część 1), „Rocznik Augustowsko-Suwalski” 2017, T. 17.
• Matusiewicz A., Trautsolt Stanisława Urszula (ok.1853-1899), [w:] Suwalski słownik biograficzny. T. 1, przew. kol. red. T. Budrewicz, Suwałki 2021.
• Słownik pracowników książki polskiej : suplement, red. I. Treichel, Warszawa 1986.
• Zachodnie wzorce i wschodnie realia : przedstawicielki elit prowincjonalnych w XIX i pierwszej połowie XX wieku, red. M. Dajnowicz, Białystok 2009.

Ikonografia:

• Akt zgonu Stanisławy Trautsoltowej, APS 1899, zm. nr 389.
• Metryka ślubu Edwarda i Stanisławy Trautsoltowej, APS 1871, małż. nr 23.
• Wspomnie o Stanisławie Trautsoltowej opublikowane w „Biesiadzie Literackiej” 1899, nr 44.